Harran Gezi Rehberi

Şanlıurfa’nın merkezini gezdikten sonra ikinci günümüze kümbet evleriyle bilinen Harran’la başlıyoruz. Şanlıurfa’ya yaklaşık 45 km uzaklıkta olan Harran’a arabayla 45 dakikada varabilirsiniz. Burada görülecek yerler arasında Harran Üniversitesi, Geleneksel Harran Kümbet (Kubbeli) Evleri, Harran Ulu Camii ve Şeyh Yahya Hayat El-Harrani türbesi bulunuyor.

Harran bölgesi, MÖ. 2000 yıllarında ve devamında, Mezopotamya’nın önemli ticaret yollarının kesişmesinde bulunuyormuş. Ovasında eskiden akan Cüllab ve Deysan nehirleri zamanla kuruyunca burası da çorak topraklar haline gelmiş. Bizim gittiğimizde ise yemyeşil bir ova bizi karşıladı. Bunun sebebinin de geçtiğimiz sene 221 gün yağmur yağması olduğunu öğrendik.

Harran’da Gezilecek Yerler

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Harran Ören Yeri’nde çalışmalar hızla devam ediyor ve buranın kalıcı listeye girmesi bekleniyor. Harran Ören Yeri’nde, Harran Ulu Camii merkezde olacak şekilde İslami dönemden kalma avlu, lavabo ve külhanların olduğu söylense de yazının devamında anlatacağımız üzere, burada organize bir çalışma göremiyoruz. Ne detaylı bilgilendirme tabelaları ne açıklama panoları bulunabiliyor.

Kümbet evlerin yenilenerek turizme açılan kısmı haricindeki alanların çok dağınık ve maalesef turistik faaliyetlerden uzak olduğunu belirtelim. Ancak bölgede yapılan çalışmaların devam etmesi bizi sevindirdi.

Harran Üniversitesi

Harran kentinin, binlerce yıl önce çok tanrılı dinlerin merkezi olduğu zamandan İslam dönemine kadar hem kültürel hem de jeolojik olarak kendisine tarihte önemli bir yer edinmiş olduğunu öğreniyoruz. Özellikle astronomi açısından dönemin ilklerine imza atan buluşların yapıldığı (Dünya-ay arası mesafenin hesaplanması gibi…) Harran Üniversitesi’ne ev sahipliği yapmış olduğunu kalıntılardan anlıyoruz. Üniversiteden geriye sadece girişi ayakta kalmış olsa da yıkıntılar arasında dolaşırken zamanında buralarda hayal edilenler ve ortaya çıkartılanlar insanı gerçekten büyülüyor.

İPUCU: Harran Üniversitesi ve şehir surlarından sadece bazı duvarlar ve kapılar ayakta kalmış. Giriş ücreti olmayan bu alanda serbestçe dolaşarak tarihi hayal edebilirsiniz.

Harran Ulu Camii

Harran Üniversitesi’nden sonra Harran Ulu Cami’ye doğru yöneliyoruz. Cami el-Firdevs (Cennet Camii) veya Cuma Camii olarak da biliniyor. Camii ve medrese olarak kullanılan bu yapının sadece kapısının ve bir kulesinin ayakta kalmış olduğunu görüyoruz.

Geleneksel Harran Kümbet Evleri

Geleneksel Harran kümbet evlerini görmek için yola devam ediyoruz ancak doğru düzgün tabela ya da yönlendirme olmadığından biraz dolaşarak da olsa evlerin yanına varıyoruz. 200 yıl öncesine tarihlenen, çatısı bindirme tekniğiyle yapılmış kubbe evlerin en önemli özelliği mevsimsel değişikliklerin olumsuzluklarını en aza indirebilmek. Yani bu evlerin içi kışın sıcak yazın ise serin oluyor.

İPUCU: Google Maps uygulamasına ‘Harran Kültür Evi’ yazarak evlerin olduğu alana ulaşabilirsiniz.

Ören yerinden toplanan tuğlalarla yaklaşık 200 sene önce yapılan bu evlerin kubbeleri 5 metreyi bulabiliyor ve 30-40 sıra tuğladan oluşuyor.

Evlerin birkaç tanesi turizm amacıyla ziyaretçilere açılmış ve içlerini gezebiliyorsunuz. Odaları birbirine bağlı, koni şeklinde çatıları olan bu evleri Harran ovasına yayılmış bir şekilde görebilirsiniz. Giriş ücreti yok.

Turizme açılmış olan evlerin arka tarafında Harran Ovası’nı izleyebileceğiniz ve birer kahve içebileceğiniz bir çay/kahve evi yapılmış. Arkamızda yeşil Harran ovası, otlayan koyunlar, gezinen atlar ile manzara görülmeye değer. Bahar ayı olmasına rağmen havanın da oldukça sıcak olduğunu belirtmekte fayda var.

• 

• 

Harran’ın kümbet evlerinin benzerleri İtalya’nın Alberobello kasabasında bulunuyor. Trullo evleri olarak bilinen ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan bu evler, bir rivayete göre Harran evlerinden esinlenerek yapılmış.

Şeyh Yahya Hayat El-Harrani Türbesi

Son olarak Şeyh Yahya Hayat El-Harrani türbesine doğru yola çıkıyoruz. İnanışa göre, burada edilen dualar gerçek oluyormuş. Biz de türbenin içine giriyoruz ve kadınlı erkekli olarak herkesin dualarını ettiği huzur dolu bu mekanda duamızı edip yolumuza devam ediyoruz.

GÖBEKLİTEPE

Tarihe bakış açımızı değiştiren, 2019 Göbeklitepe yılı sebebiyle oldukça ilgi gören ve gördüğü ilgiyi sonuna kadar hak eden Göbeklitepe buluntularını ayrı bir sayfada detaylı olarak anlattık. Detaylar linkte...